Paşaca şelalesini anlatmaya geçmeden önce siz kıymetli okuyucularımızın şelaleyi gözünüzün önüne serebilmek adına ve doğanın cömertliğini anlayabilmeniz için kısa bir bilgi vermek istiyorum. Türkiye'nin resmi olarak kayıtlarda bilinen en yüksek şelalesi olarak adlandırılan Kayseri İlinin, Yahyalı İlçesi sınırlarında bulunan Kapuzbaşı Şelalesi 76 metre olarak ölçülse de serbest düşüşünü tamamlamadan önce kayalıklara çarptığını görüyoruz. Erzurum İli, Uzundere İlçesi sınırları içerisinde bulunan Tortum Şelalesi ise 48 metre yükseklikten düşmektedir. Kaynaklarda yüksekliği ile bilinen bu iki şelale ve buna benzer yine ülkemiz sınırları içerisinde bulunan birkaç şelale daha yüksekliği ile isminden çokça bahsedilse de bu şalelerin serbest düşüşleri bu denli yüksek değildir. Hepsi suyun düşüşe geçtiği andan itibaren bir süre sonra kayalıkların üzerinden akmakla birlikte serbest düşüş sağlamamaktadır. Bu da oluyor ki Paşaca Şelalesi sadece 33 metre gibi serbest bir düşüşe sahiptir.  

Bu bilgilendirmeden sonra yazımızın konusu olan Paşaca Şelalesi’ne dönelim ve başlayalım bu eşsiz tabiat güzelliği siz değerli okuyucularımıza anlatmaya. Paşaca Şelalesi; Giresun ili, Görele İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Özellikle yağışlı zamanlarda ve ilkbahar aylarında karların erimesi sonucunda 60 metreye kadar ulaşan serbest düşüşü ile Türkiye'nin en yüksek şelalesidir. Şelalenin suları yaz aylarında azalmakta ve yüksekliği 33 metreye kadar düşmektedir. Şelale, kendi başına bir şelale olmakla kalmamakta, düşüşüne başlamadan önce Sis Dağının Gayasis tepelerinden 200 metrelik yatay akar şekilde çağlamakta, düşüşünü tamamladıktan sonra, yüzlerce metre boyunca küçük çağlayanlar oluştura oluştura yoluna devam etmektedir. Bütün bu çağlayan grubu, şelaleyi Türkiye'deki en uzun şelaleler grubu; Türkiye'nin en uzun şelalesi, Türkiye'nin en uzun takım şelaleleri haline getiriyor. Bu kategori de şelale adını “Paşaca Takım Şelaleleri” olarak da yenilemiş oluyor. Şelalenin sonunda derenin bu başlangıç kısımlarında küçük gölcükler oluşmakta, bazı kısımlarda kayaların oluşturduğu mağaralara rastlanılmaktadır. Araç yolu ile derenin birleştiği noktadan şelaleye kadar zorlu bir yürüyüş ve tırmanış parkuru (doğal hali ile) bulunmaktadır. Bu parkurda, mağara geçişleri, kaya tırmanışları, atlayış gerektiren dere geçişleri, şelale tırmanışı, tırmanıştan sonra 200 metre uzunluğundaki yatay akar şelale parkuru ve çevresinde irili ufaklı birkaç şelale daha bulunmaktadır.

Paşaca Şelalesi'ne Nasıl Gidilir?

Paşaca Şelalesine yazımızın üst bölümlerinde de belirttiğim gibi, Giresun İli, Görele İlçesine bağlı Çavuşlu Beldesi Zıva vadisi üzerinden gidilebilmektedir. Çavuşlu Beldesi D-010 Karadeniz Sahil Transit geçişi, Samsun/Hopa Uluslararası Otoyolunun 263 km’sinde yer almaktadır. Türkiye’nin her ilinden direk olarak Şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan firmalar ile ulaşım çok kolaydır. Çavuşlu Ordu/Giresun Havaalanına 100 km., Trabzon Havaalanına 66 km. uzaklıkta yer alır. Çavuşlu ya ulaşıldıktan sonra Beldenin doğu yakasında bulunan, Sis Dağından doğan ve güney istikametinden Karadeniz’e akan Yalakoda Deresi takip edilerek 8 km. sonra Belde sınırlarının tam bitimi olan Bahşiş Mahallesi, Eynesil ilçesi Kemerli Köyü ve Adaköy Köyü sapağından Eski Kırıklı Beldesi yönüne (sağa) devam edilmelidir. Buradan sonra betonarme bir köprüden geçilerek tahmini elli metre sonra Yeşildere, Hamzalı, Beşirli köy yollarının olduğu (sola) devam edilmelidir. Bu yol sürekli takip edilerek Yeşildere Köyüne ulaşılır. Eski adı (Dağhamza) olan bu köy bu vadinin son köyüdür. Şelaleye artık çok yakınsınız ama son yapmanız gereken, Yeşildere Köyü girişinde sağınızda kalacak şekilde dere içi yolu takip edilerek 1 km. kadar gittikten sonra Beşirli Köyüne giden yolun sağına düşen çıkıştan çıkılır ve yaklaşık 3 km. kadar toprak yol takip edilir. Keskin bir viraj dönüleceği esnada zaten şelaleyi de uzakta göreceksiniz. Bu alanda aracınızdan inip artık doğa ile kaynaşmanın vakti gelmiştir. Araçtan indikten sonra solunuzda kalan Paşaca Şelalesine ham toprak patika takip edilerek takriben 750 mt. yürüyerek şelaleye varılır. Bu patika sizi şelalenin altına kadar götürecektir. Bu parkur esnasında küçük bir dereyi de ahşap sal köprüden geçmenin keyfine varacak ve özellikle Nisan aylarında moravu ve sarıavu çiçeklerinin kokusundan mest olurken, yer çileğinin de doyasıya tadına varacaksınız.

Yeniden vurgulayarak belirtmek isterim ki Paşaca Şelalesine gitmek isteyen dostlarıma ilk önce tavsiyem nasıl bulmak istiyorsanız o şekilde bırakmanızdır o doğayı. Şelale çevresinde piknik ve günübirlik kamp alanları mevcut. İçmek için su kaynakları epeyce bol. Elektrik bölgede hanelerde mevcut. Tuvalet ihtiyacınızı eski dağ usulü giderebilirsiniz. Ulaşım çok kolay olmakla birlikte Şelaleye yakın bölgelerde yol bozulmalar göstermiş, altı alçak araçlardan çok arazi tipi araçlar kullanmanızı tavsiye ederim. Yine belirtmek isterim ki Şelalenin suları küresel ısınmanın getirmiş olduğu kış aylarında artık dağlara fazla kar yağmamasından ötürü yaz aylarında (Temmuz-Ağustos) arasında yağmur yağmadığı takdirde neredeyse kurumaya dönüyor.

Yazımın başında da belirttiğim gibi Türkiye'nin hiçbir yerinde bu kadar yüksekten serbest düşen bir şelale daha yok. Tabi bu sözümüz ilkbahar/sonbahar aylarını ve yağmurlu zamanları kapsamakta. Yazın güneşli bir gününde giderseniz 25 metrelik fotoğraftaki serbest düşüşe tanık olabilirsiniz. Sakın gitmeyelim hayal kırıklığına uğrarım diye üzülmeye gerek yok. Güzel bir doğa yürüyüşü yapmış, pikniğinizi en güzel bir şekilde tamamlamış, benzersiz anılarla yolunuza devam etmiş olabilirsiniz. Dağ tırmanışını seven arkadaşlarımız eskiden zıva köylülerinin Sis dağında ki yayla ve obalarına yollar yokken hayvanları ile yaya olarak çıktıkları patikaları izleyerek Sis dağına çıkabilir farklı bir heyecana daha sahip olabilirsiniz.

Saygılarımla…

Murat ÖZARSLAN…