Bir Nesili Onlar Büyüttü

25/08/2010

Dibek taşları artık tarih oldu, onlar sayesinde döğülen buğdaylar senelerce ekmek oldu börek ve çörek oldu. Ama artık onların yerini alan un fabrikaları sayesinde Dibekler tarihi eser oldu. İşte Alucralı Tülay Dolu'nun Dibekler ile ilgili haberi;

Dibek Taşı yeni nesilin bilmediği bir geleneğimizdir. Dibek taşları Alucra’nın hangi köyüne giderseniz gidin karşınıza çıkar..
Öylesine bir köşede atıl durumda olan bu dibek taşları eskiden her evin vazgeçilmezi idi.. Eskiden köylerde su değirmenlerinden önce bu dibek taşları kullanılırdı..

Şimdilerde harabe halinde olan su değirmenleri, belkide o zamanlar kullanılmaya başlandığında bir devrim yaşanmıştı. Su değirmenlerinin içinde bu işlemleri yapmak için hemen değirmenin içinde  bu düzenek bulunurdu, yinede dibek taşları köylünün göz bebeği idi. Çünkü ha diyince değirmene gitmek yerine, buğdayı ( gendüme) (bütün olduğunda keşkek yapılıyor, yarım olduğunda çorbalık oluyor)  bulguru ( Buğdayı önce yıkıyorsun, sonra pişiriyorsun, hedik oluyor, sonra kurutuyorsun, kuruttuktan sonra dibeğe koyarak bulgur elde ediyorsun)

Bu dibek taşlarına buğday konulur ve  salgu ile  dövülürdü.. buğdaydan çıkan kabuklar savrulurdu. iki kişi karşı karşıya gelir sırayla içine vururlardı.. Bu işler yapılırken, birkaç kişi bir olur hem sohbet edilir, türküler söylenirdi..

“Avluda dibek taşı.
Verdiğin bulgur aşı.
Teneşirde yıkansın.
Kaynananın kel başı”

Nasıl eskiden çeşme başlarında kadınlar bir araya gelir hem sularını doldurur hem de  sohbet ederlerdi..onun gibi… Bu çeşmelerde buluşmalarda artık yok.. çünkü her köyde her evde artık su var.. çeşmeler sadece oradan geçenler içsin, hayır dua almak için yapılıyor…

Birde küçük el dibekleri vardı, bu iki yuvarlak, ortası delik taştan oluşmakta idi, Bu taşın altına temiz bir örtü serilerek, delikten buğday aktarılarak ve kol çevrilerek alttan kepekli bulgur olarak çıkıyordu. Sonra kepeği bulgurdan savrularak ayrılıyordu.

Dibek Taşı olayında Köklüce ve Çalgan Köyü bu işi daha farklı bir boyuta getirmişler, insan gücü yerine hayvan gücünü kullanarak buğdaydan bulgur ve gendüme elde ediyorlarmış. Bu dibek taşı örneğin Karabörk köyünde içine su doldurularak, içine taze patatesler atılıyor ve bu patatesler suyun içinde dibek taşının kenarına sürtülerek kabukları soyuluyormuş…

Yorumlar