Ne yaparlarsa yapsınlar seslerini, dertlerini bir türlü devlete duyuramıyorlar.

Gerçi sezon başında düşük fiyattan ötürü zorlandıklarını, ürünlerinin para etmediğini, tekel konumundaki bazı şirketlerin piyasada istediği atı oynattığını dile getirmiş, Hükümet de gerekenin yapılacağını açıklamıştı. Yıllık geçimini fındıktan sağlayan fındık üreticisinden bahsediyorum. Yani umudunu, geçimini fındığa bağlayan, fiyatlar düştükçe şoke olan Karadeniz’in çilekeş insanlarından.

Hükümetin, bakanın açıklamasına rağmen fındık fiyatı artacağına, sürekli geriliyor. Sezona 15-16 liradan başlayan fiyatlar 9.50 liraya kadar gerilemiş durumda. Deyim yerindeyse fındık yerlerde sürünüyor. Böyle devam ederse daha da aşağılara doğru gidecek gibi.

Gerçekten akıl sır ermiyor fındığın bu denli değersizleşmesine, yok pahasına satılmasına. Tabii bu olumsuz tablo karşısında üretici darbe üzerine darbe yiyor. Eğer devlet müdahale etmezse fiyatlar 5 liraya kadar inebilir.

Bu kadar feryada, taleplere rağmen devlet piyasaya hala müdahale etmiyor. Doğrusu bunu anlamakta zorlanıyor insan.

Ha devlet, “fındığa doğrudan gelir desteği veriyorum” diyebilir. Bu destek kilogram başına 2 liraya yakın bir para. Her ne olursa olsun, fındık üreticisinin bu denli çaresiz olduğu, ürününün para etmediği zor dönemde devletin serbest piyasaya müdahale etmesi gerekir. Yoksa, fiyatlar yine belirli tüccarlar tarafından belirlenir, daha da aşağılara doğru yuvarlanır.
Önceki ve geçen sezon dondan ötürü bir hayli mağdur olan, borcunu ödeyemeyen üretici bu sezon da düşük fiyatın kurbanı oldu.
Geçen yılki ürününü para eder diye evinde saklayan, ya da emanete bırakan köylü, fındık fiyatının 8-9 liraya kadar düşmesi ile zaten zarardaydı. Daha bu zararını gideremeyen, eline para geçmeyen üretici yine düşük fiyatın kurbanı oldu.
Yazgısı bölgede tekel oluşturan birkaç tüccarın ağzından çıkacak söze bağlı olan üreticinin geçen yıldan bu yana devam eden mahrumiyeti piyasaya müdahale edilmemesinden ötürü sürüyor.
Tarım Bakanı Faruk Çelik, fiyatların düşüklüğü karşısında bölge insanının yaşadığı mağduriyetin ortadan kaldırılacağını, devletin TMO aracılığı ile fındık alacağını açıklamıştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da fındıkta alivre satışlarından, fiyatları belirleyen tekel şirketlerden yakınmıştı. Cumhurbaşkanı’nın açıklaması üzerine on binlerce üretici bir hayli umutlanmış, devletin piyasaya müdahale etmesini sabırsızlıkla beklemişti.

Ama ne bir alım var ne de buna yönelik bir açıklama.
Üç yıldır belini doğrultamayan, Karadenizli üreticisi devletin fındığa sahip çıkmasını, hak ettiği değerden satın almasını bekliyor. Üretici fındık piyasasına belirli grupların, şirketlerin değil, devletin egemen olmasını istiyor.

Eğer, bu böyle devam eder, devlet de alım yapmazsa üretici, kadar, manav, kasap, bakkal yani esnaf ve diğerleri olumsuz etkilenir, çarşı pazarda durgunluk yaşanır, ticaret yavaşlar, sonucunda ekonomiyi vurur.
Önceki yıllarda fındığın FİSKOBİRLİK’e satan üretici parasını alıyor, evinin eksiklerini gidermek için alış veriş yapıyor, zincirleme olarak piyasa canlanıyor, esnaf da kazanıyordu.
Şimdi öyle mi? Fındık para etmiyor, piyasada durgunluk var. Fiyatların düşüklüğü bölge ekonomisini olumsuz etkiliyor.

Her gün Karadeniz’deki Ticaret, Sanayi ve Ziraat Odaları’nın başkanı, yöneticileri gerileyen fındık fiyatlarına ilişkin açıklama yapıyor “devletin piyasaya müdahalesi şart” diyerek seslerini duyurmaya çalışıyor. Ama hala bu feryada bir yanıt yok.

Fındıkta yeni sezona sayılı günler kaldı. Daha 2016’nın ürününü satamayan fındıkçı, böyle devam ederse yeni sezonda nasıl bir tablo ile karşılaşır? Yeni mahsulün fiyatı daha da mı düşük olur? Şimdiden bunun hesabını yapıyor, haklı olarak kaygılanıyor.

Karadeniz insanının temel geçim kaynağı olan fındığın sürekli değer yitirmemesi için Ağustos’ta başlayacak hasat öncesi için önlemler alınmalı. Aynı olumsuzluğun yaşanmaması, üreticinin yine mağdur olmaması için şimdiden bazı kararlar hayata geçirilmeli.
Aslında fındığın gerçek fiyattan satılması, üreticinin evine girecek aşın, ekmeğin artması, borçların ödenmesi, bekarların evlenmesi, öğrencilerin okul harçlıklarının çıkması demektir.
Eğer fındık para etmez, yine değerinin altında satılır, yerlerde sürünürse üretici belini doğrultamaz.
Yıllardır mahrumiyet yaşayan üreticinin artık dayanacak gücü kalmadı.

Yazan:              Şükrü KARAMAN

 NOT: Sitemizde yayınlanan köşe yazılarından yazarların kendileri ve yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşleridir. Yorumu ekleyen kişi kimliğini gizlemesi durumunda yapılan yorumlar onaylanmamaktadır. Köşe yazılarından ve yazılan yorumlardan www.cavuslu.org  Çavuşlu  Haber hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz