Nihat ÖZTÜRK
nozturk@hotmail.com
GÖRELE’DE ZEBİL KÜLTÜRÜ
06/10/2016 Görele’de halk arasında zebil olarak adlandırılan uygulama aslında sebil olmalı… Uygulamanın temel mantığı hayrına sevabına içecek bir şeyler dağıtmak. Türk Dil Kurumu bu uygulamayı sebil olarak tanımlıyor. Türk Dil Kurumu zebil sözcüğünü de tanımlamış. Bu da uygulamaya yakın bir kavram. Zebil sözcüğü bolluğu ve fazlalığı anlatıyor. Hangisinin doğru olduğu çok da fazla önemli değil. Önemli olan Görele’de bu kültürün yaşatılması… Zebil veya sebil kültürünün varlığını sürdürmesi. Bu kültürü yaşatanlar sebil yerine zebil dedikleri için biz de yazımızın başlığında zebil sözcüğünü kullandık. Peki nedir Görele’de yaşatılan zebil kültürü? Tam da Türk Dil Kurumu’nun tanımladığı gibi, hayır için içecek bir şeyler dağıtmak. Bu daha çok dondurma dağıtmakla kendini gösteriyor. Ayran dağıtmak, limonata dağıtmak da zebil kültürünün içinde yer alabiliyor. Görele’nin kendine has meşhur bir dondurması var. Gerçekten de Görele dışında bulunamayacak bir lezzet. Son yıllarda tanıtımıyla ilgili ciddi bir faaliyet var. Aslında geç kalınmış bir çalışma… Görele’ye yolu düşen herkesin mutlaka tatmasını öneriyoruz. Özellikle ilçede pazar kurulduğu günlerde dondurmacıların “Dondurma zebil “ diye bağırdığını duyarsınız. Ya da “Yok mu ölmüşlerinin hayrına zebil yapacak olan” diye seslendiklerini işitirsiniz. Dondurma zebil diye bağırıyorlarsa bir hayır sahibi belli sayıdaki dondurmanın parasını vermiş ve dağıtılmasını söylemiştir. Dondurmacıya “Benim için şu kadar dondurmayı bedava dağıtın” demiş ve parasını ödemiştir. Bazı dondurmacıların limonata ve ayran yaptıkları da olur. Zebil yapmak isteyen dondurma dışında limonata ve ayran da dağıttırabilir. Bazen da dondurmacı topluca satış yapmak için halktan birilerinin zebil yapması yönünde çağrı yapar. Yok mu zebil yapacak diye seslenir kalabalığa. Halkın zebil kültürüne yaklaşımı nasıl derseniz oldukça fazla… Özellikle Görele’nin pazarı olduğu gün çok sayıda dondurmacının “Dondurma zebil” diye bağırdığını duyarsınız. Çok sayıda Göreleli hayır için dondurma dağıttırmıştır, yani zebil etmiştir.  Bazıları ölmüş aile fertlerinin ruhu için dondurma zebil ederken adak için dondurma zebil edenler ve bir dilek dileyerek zebil edenler de vardır. Mesela bazıları ”Şu işim olursa şu kadar dondurma zebil edeceğim” diye adak adarlar ve işleri olunca da adaklarını yerine getirmek için dondurma zebil ederler. Ve ya baştan dondurma zebil ederler ki işleri istedikleri gibi olsun! Kalabalık bir çarşı ortamında ve yaz sıcağında bedavadan buz gibi bir Görele dondurması ikram etmenin sevabını artık siz düşünün… Dondurmayla serinleyen birisinin “Allah razı olsun” demesi yeter. Bu kültürün çıkış noktası bilinmiyor, bilinen şu ki uzun yıllardır devam ediyor ve bugün de yaşatılıyor. Özellikle neden dondurma zebil edildiği de bilinmiyor. Mesela birisi çıkıp ta sevap için kumanya da dağıtabilir ama burada özellikle dondurma dağıtılmasının bilinmeyen bir nedeni olmalı. Belli ki sebil veya zebil bir Osmanlı- İslam kültürü ve bugüne kadar dar bir koridorda da olsa gelebilmiş. Gelebilmesi ve Görele’de yaşatılıyor olması da işin farklı bir boyutu… Bu kültürden haberi olmayanların şaşkınlıkla karşıladıkları zebil geleneğinin Görele dışında farklı yerleşim yerlerinde uygulandığına da tanık olmuyoruz. Ya da bilgimiz yok. Genelde kaybolmuş bir Türk-İslam geleneğinin Görele’de yaşatılıyor olmasını önemsiyoruz. Allah hayır sahiplerinin dileklerini ve hayırlarını kabul eylesin. Bu kültürün kurucuları hayır için su dağıtarak sebil yaparken Görele’de hayır için dondurma dağıtarak zebil yapılıyor. NOT: Sitemizde yayınlanan köşe yazılarından yazarların kendileri ve yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşleridir. Yorumu ekleyen kişi kimliğini gizlemesi durumunda yapılan yorumlar onaylanmamaktadır. Köşe yazılarından ve yazılan yorumlardan www.cavuslu.org Çavuşlu Haber hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz... |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| FINDIĞIM 3 DOLAR - 21/09/2018 |
| FINDIĞIM 3 DOLAR |
| FINDIĞIN FİYATI BELLİ DEĞİL - 02/08/2018 |
| FINDIĞIN FİYATI BELLİ DEĞİL |
| YENİ SİSTEM VE GİRESUN’UN BEKLENTİLERİ - 28/07/2018 |
| YENİ SİSTEM VE GİRESUN’UN BEKLENTİLERİ |
| HEMŞERİ DERNEKLERİNİN DÖNÜŞÜMÜ - 18/06/2018 |
| HEMŞERİ DERNEKLERİNİN DÖNÜŞÜMÜ |
| AHMET KAÇAR GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ - 25/05/2018 |
| AHMET KAÇAR GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ |
| GÖRELE DE YAPABİLİR - 08/05/2018 |
| GÖRELE DE YAPABİLİR |
| DEMİRYOLU TRABZON’A BAĞLANIYORMUŞ - 27/04/2018 |
| DEMİRYOLU TRABZON’A BAĞLANIYORMUŞ |
| YIKILAN TARİHİ KEMER KÖPRÜ - 14/04/2018 |
| YIKILAN TARİHİ KEMER KÖPRÜ |
| İLÇELERE DOĞALGAZ NASIL GELİR? - 09/03/2018 |
| İLÇELERE DOĞALGAZ NASIL GELİR? |
 Devamı |
|
|
| Ahmet BİLGE | |
| AYGÜN ATTAR'IN DÖNÜŞÜ | |
|
|
| Ahmet CEYLAN | |
| Çavuşlu’da çöp kokusu | |
|
|
| Evren Orkun ŞEN | |
| BİR ÜLKÜMÜZ OLSUN | |
|
|
| Ferda akgül | |
| 10KASIM | |
|
|
| Fikret BODUR | |
| Seçim yarışını kim kazanır? | |
|
|
| Hasan KAMİLOĞLU | |
| ORMAN | |
|
|
| Hüseyin ÇAKICI | |
| Ispanak Sorunu ve Yaşadığımız Coğrafyanın Özelliklerini Bilmek… | |
|
|
| İsmail TÜRKMENDAĞ | |
| GİT OĞLUM YARIN İMECEMİZ VAR KOMŞULARA HABER VER | |
|
|
| Mevlüt KAYA | |
| EYNESİL’DE KOZ HELVASI VE PEKMEZCİLİK | |
|
|
| Murat ÖZARSLAN | |
| HER YÖNÜ İLE PAŞACA ŞELALESİ… | |
|
|
| Mustafa YAYLA | |
| GÖNÜL ABLA | |
|
|
|
| Nihat ÖZTÜRK | |
| FINDIĞIM 3 DOLAR | |
|
|
| Orhan KILIÇOĞLU | |
| SÖZDE İSLÂMCILARA, ÜLKÜCÜLERDEN NAMUS DERSİ | |
|
|
| Rıfkı İYİDERE | |
| YERLİ MALI HAFTASI NEDİR. NEDEN KUTLANIR ? | |
|
|
| Serdar KARA | |
| BİZ BÜYÜDÜK VE KİRLENDİ DÜNYA… | |
|
|
| Uğur BİLGİ | |
| STK’LAR SINIFTA KALMIŞKEN | |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
